Page 15 - 7den_8e_inkilap_hazirlik_kitabi

II. ÜNİTE
Millî Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar

Büyük Millet Meclisi’ne Karşı Çıkan Ayaklanmalar

İSYANLARIN NEDENLERİ
Büyük Millet Meclisi açılınca İstanbul Hükûmeti ve İtilaf Devletleri meclise karşı tavır aldı. İstanbul Hükû-
meti, Şeyhülislam’a fetva yayınlatarak Mustafa Kemal ve Millî Mücadelecileri vatan haini ilan edip halkı
kışkırttı. Aynı dönemde azınlıklar devlet kurmak, bazı Kuva-yı Milliyeciler ise düzenli orduya katılmamak
için BMM’ye karşı isyan etti.

İstanbul Hükümeti Kuva-yı Milliyeci
Azınlıkların Çıkardığı ve İtilaf Devletlerince Olup Sonradan İstanbul Hükümeti’nin
Ayaklanmalar Çıkardığı İsyanlar
çıkarılan İsyanlar Ayaklananlar
Bolu, Düzce, Hendek,
Hilafet Ordusu Adapazarı İsyanları,
Demirci Mehmet Efe
Pontus Rum İsyanı, (Kuva-yı İnzibatiye) İsyanı, Çerkez Ethem Çopur Musa İsyanı,
Ermeni İsyanı İsyanı, Anzavur İsyanı Delibaş Mehmet
Ayaklanmaları İsyanı, Cemil Çeto
İsyanı, Koçgiri İsyanı

✦ İstanbul Hükûmeti ile tüm haberleşme ve resmî ilişkiler kesildi.
Büyük Millet ✦ Ankara Müftüsü Rıfat Börekçi'ye, Millî Mücadele’yi destekleyen fetva
Meclisi’nin isyan- yayımlatıldı.
lara karşı aldığı ✦ İsyancılara karşı hukukî mücadele için Hıyanet-i Vataniye Kanunu ve
önlemler: Firariler Kanunu çıkarıldı.
✦ Suçluları yargılamak için İstiklâl Mahkemeleri kuruldu.

YorumluYorum

Meclisin, Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nu çıkarması, yasama yetkisini kullandığını gösterir. İstik-
lal Mahkemeleri’nde milletvekillerinin görev alması ise meclisin yargı yetkisini kullandığını gös-
terir.

Anadolu halkının Milli Mücadele hakkında bilgilendirilmesi için basın-yayın araçları kullanılmış; öte yan-
dan isyanların bir bölümü Kuva-yı Milliye birlikleri tarafından bastırılmıştır.

İSYANLARIN SONUÇLARI

✦ Ayaklanmalar, Yunanlıların ilerlemesini kolaylaştırdı.
✦ Millî Mücadele'nin uzamasına ve düşmanın yurttan atılmasının gecikmesine neden oldu.
✦ BMM, gereksiz yere silah ve cephane kaybına yol açtı.
✦ Ayaklanmalar, düzenli ordunun kurulmasını geciktirdi.
✦ Tüm bu olumsuzluklara rağmen, BMM isyanları bastırarak otoritesini sağladı.

82