Page 32 - 7den_8e_inkilap_hazirlik_kitabi

SÖZLÜK

Ajans: Haber toplama ve yayma kuruluşu, haber Kanun-u Esasi: Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk ve
ajansı. son anayasasıdır.
Asayiş: Bir bölgede huzurun ve güvenliğin sağlan-
ması, suç ve kargaşanın önlenmesi. Kongre: Toplantı. (özellikle Millî Mücadele döne-
Ateşemiliterlik: Bir elçiliğe bağlı uzman askerlere minde alınan kararlar için yapılan toplantılar)
verilen isimdir. Kuvâ-yı Millîye: Kurtuluş Savaşı'nda halkın oluş-
Cemiyet: Belirli bir amaç etrafında bir araya gelmiş turduğu direniş grupları.
insan topluluğu, dernek veya kuruluştur. Kuvvetler Ayrılığı: Devletin temel yetkilerinin
Diplomasi: Uluslararası siyasî ve hukukî iletişimdir. (yasama, yürütme, yargı) birbirinden bağımsız ve
Düyûn-u Umûmiye: Genel Borçlar İdaresi anla- ayrı organlar tarafından kullanılması ilkesidir.
mına gelen bu kurum 1881-1928 yılları arasında Maarif: Eğitim, öğretim.
Osmanlı Devleti'nin dış borçlarını denetlemiştir. Manda: Bir devletin başka bir devleti koruması altı-
Etnik Yapı: Dil, din, kültür ve köken gibi unsurlar na alması.
etnik yapıyı belirler. Mebusan Meclisi: Osmanlı Devleti'nde halkın tem-
Ferman: Hükümdarın tuğrasını (imza) taşıyan silcilerinden oluşan meclis.
yazılı emir. Meşrutiyet: Devletin başında bir hükümdarın (kral,
Gayrimüslim (Azınlık): Çoğunluktan farklı din, dil padişah vb.) bulunduğu ancak yetkilerinin bir ana-
ve etnik köken gibi özelliklere sahip olan insan top- yasa ve seçilmiş bir parlamento tarafından sınırlan-
luluklarıdır. dığı yönetim şeklidir.
Genelge: Resmî bir makamın, belirli bir konuda Misak-ı Millî: Millî Yemin; Kurtuluş Savaşı'nın
yayımladığı genel duyuru veya talimat. amaçlarını belirleyen belge.
Heyet: Bir işi yapmak veya bir konuyu görüşmek Monarşi: Devletin tek bir kişi tarafından, genellikle
üzere oluşturulan kurul. kalıtsal olarak yönetildiği yönetim biçimidir.
Himaye: Koruma, gözetim; bir devletin başka bir Mutlakiyet: Devletin tüm yetkilerinin tek bir kişide
devleti koruması. toplandığı yönetim şekli.
Hitabet: Etkili söz söyleme sanatıdır. Müfreze: Bir ordunun veya birliğin geçici olarak
İdadi: Osmanlı Devleti’nde lise düzeyinde eğitim ayrılmış küçük bölümü, takım.
veren okuldur. Mütekabiliyet: Karşılıklılık; iki tarafın birbirine eşit
İdealist: Belli hedeflere sahip olan kişilere denir. şartlarda davranması.
İhtilal: Bir devletin siyasal, toplumsal ve ekonomik Müttefik: Bir ittifaka dahil olan devlet veya grup.
yapısını kökünden değiştirmek amacıyla yapılan Nazırlık: Osmanlı Devleti'nde bakanlık.
silahlı halk hareketi. Panslavizm: Slav halklarının birleşmesini amaçla-
İktisat: Ekonomi. Üretim, dağıtım, tüketim ve kay- yan siyasi hareket.
nak yönetimi gibi konuları kapsar. Parlamento: Halk tarafından seçilmiş temsilciler-
İmparatorluk: Bir hükümdarın egemenliği altında den oluşan, yasama yetkisine sahip meclistir.
birden fazla ulusu içinde barındıran devletlerdir. Propaganda: Bir düşünceyi desteklemek amacıyla
İnkılap: Bir toplumun önemli kurumlarını kısa bir yapılan planlı ve sistemli çalışmalar.
süre içinde değiştirip kendini yenileştirmesi. Reform: 16. yüzyılda Katolik Kilisesi'ne karşı yapıl-
Islahat: Çeşitli alanlarda bozulan kurumları çağdaş mış dini alanda görülen yenilik hareketi.
ihtiyaçlara göre eski haline getirme ve yenileme. Sürgün edilmek: Bir kimsenin, bulunduğu yerden
İstiklal: Bağımsızlık, özgürlük. başka bir yere zorla gönderilmesi.
İttifak: İki veya daha fazla devletin ortak bir amaç Şura: Danışma meclisi veya kurul.
için birleşmesi. Tehcir: Zorunlu göç; özellikle Ermenilerin 1915'te
İtilaf: Anlaşma, uzlaşma. zorunlu olarak başka bölgelere gönderilmesi.
İrade: Karar verme gücü. Turancılık: Türk halklarının birleşmesini amaçla-
İnzibat: Disiplin, düzen, kontrol. yan siyasi ve kültürel hareket.
Jön Türkler: Osmanlı Devleti’nde 1880’li yıllardan Yaver: Bir komutanın yanında bulunan ve ona
itibaren toplumun genç ve eğitimli kesimlerinden çeşitli konularda yardımcı olan subay veya görevli
oluşan grupları.

158