Page 10 - 7den_8e_turkce_hazirlik_kitabi

2. BÖLÜM
Sözcükte Anlam Özellikleri

5.Güneşin etkisiyle ateşi kırıldı.
 Soyut: Gücünü azaltmak, etkisini düşürmek. (Burada "kırmak", ışığın ya da etkinin azalmasını
temsil ediyor.)
Bu örneklerde “kırmak” sözcüğü her cümlede farklı bir anlam kazanmıştır. Ancak tüm anlamlar bir
şekilde gerçek anlamla (bir şeyin bozulması, parçalanması, etkisinin azalması gibi) ilişkilidir. Bu da
çok anlamlılığın temel özelliğidir:

 Köken aynı, anlam farklı!

3. ETKİNLİK: “Kaçmak” sözcüğünün verilen anlamlarını, uygun cümlelerle eşleştiriniz.

1 Hızlı koşup bir yere saklanmak. A Ben zahmetten kaçmam.

Kimseye bildirmeden bulunduğu yerden
2 B Odasının halısı biraz yana kaçmış.
ayrılmak, firar etmek.
3 Kaçınmak. C Bir tehlike sezdiğin anda hemen evden eve
kaçarsın
4 Bir yana doğru kaymak. D Belki sirayet eder diye korkacaklar ve kaça-
caklar.
5 Görünmeden gitmek; savuşmak, sıvışmak E Bu renk maviye kaçıyor.

Silahını hatta başındaki şapkasını bırakıp
6 Benzemek, andırmak. F
kaçıyor.
7 Yok olmak. G Rahatımız kaçtı.

EŞ ANLAMLI SÖZCÜKLER: Yazılışları farklı, fakat anlamları aynı olan kelimelerdir.

Örnek: armağan – hediye

ZIT ANLAMLI SÖZCÜKLER: Anlamca birbirinin tam tersi olan karşıtlık bildiren kelimelerdir. Ancak
aynı sözcüğün olumsuzu değildir.
Örnek: doğru – yanlış

EŞ SESLİ SÖZCÜKLER: Yazılışları ve okunuşları aynı ancak anlamları tamamen farklı olan kelime-
lerdir. Bu sözcükler cümlede kullanıldıkları yere göre farklı anlamlar kazanır. Sözcükler gerçek anlamlı
ancak farklı manalarda kullanılmış olmalıdır.

Örnek: Bugün dolu yağdı.
Dolabın içi tamamen doluydu.

YANSIMA SÖZCÜKLER: Doğada bulunan canlı ya da cansız varlıkların çıkardığı seslerin taklit edil-
mesiyle oluşan kelimelerdir. Gerçek anlamlıdır.

Örnek: miyav, tak tuk, şırıl şırıl…

İKİLEMELER: Anlamı pekiştirmek, anlatıma canlılık ve akıcılık kazandırmak amacıyla iki sözcüğün art
arda getirilmesiyle oluşan kelime gruplarıdır. Aralarına asla noktalama işareti getirilmez.

Örnek: hır gür, abuk sabuk, yavaş yavaş, gece gündüz…

32