Page 7 - 7den_8e_turkce_hazirlik_kitabi

1. BÖLÜM
Fiilimsiler (Eylemsiler)

C. ZARF-FİİL (BAĞ-FİİL/ ULAÇ):
Fiil kök veya gövdelerine getirilen “-ıp/ -ip/ -up/ -üp, -dıkça/ -dikçe/ -dukça/ -dükçe, -madan/ -meden,
-alı/ -eli, -ınca/ -ince/ -unca/ -ünce, -meksizin/ -maksızın, -cesine/ -casına, -dığında/ -diğinde,
-ken, -r….-mez, -arak/ -erek” ekleriyle oluşan ve cümlede zarf görevinde kullanılan fiilimsi türüdür.
 Yatağına yatar yatmaz uykuya daldı.
 Bahar gelince tüm dünya yeşile boyandı.
 Seni görmeyeli epey boyun uzamış.

6. ETKİNLİK: Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların başına “D”, yanlış olanların başına “Y”
yazınız.

“Otomobili kullanırken göz ucuyla yanında oturanlara baktı.” cümlesinde “göz ucuyla”
1.
sözcüğü zarf-fiildir.
2. “Aksaray’a uğrayıp dertleşiyordu onunla.” cümlesindeki “uğrayıp” sözcüğü zarf-fiildir.
“Sabahın beşinde yol aniden daralınca ürperdi.” cümlesindeki “daralınca” sözcüğü
3.
zarf-fiil değildir.
“Yapılacak tek şey hendekleri geçerek karşı tarlaya geçmekti.” cümlesindeki “geçerek”
4.
sözcüğü zarf-fiildir.
5. “Şafak söktüğünde gaz lambası hala yanıyordu evde.” cümlesinde zarf-fiil yoktur.

“Tüm bu işleri topluma göstere göstere yapmışlardı aslında.” cümlesinde ikileme oluş-
6.
turan sözcük zarf-fiildir.

İPUCU: Bazı zarf-fiiller, bulundukları cümlelere zaman veya durum anlamı katar. Bu cümlele-
rin yüklemine “Ne zaman?” sorusu sorduğumuzda zarf-fiil olan sözcük cevap veriyorsa cümle-
ye “zaman” anlamı katmıştır. Yükleme sorduğumuz “Nasıl?” sorusuna cevap veriyorsa cümleye
“durum” anlamı katmıştır.

 Zil çalınca tören alanına koştuk. (Ne zaman koştuk?)
 Düşünmeden cevap veriyorsun. (Nasıl cevap veriyorsun?)

7. ETKİNLİK: Aşağıdaki cümlelerde geçen “durum” veya “zaman” bildiren zarf-fiilleri ilgili kutu-
cuklarla eşleştiriniz.

1. Çatalını tabağına vurarak dinlememizi istedi.

2. Oğlunun arkasında ses çıkarmadan bekliyordu.
Durum
3. Bu sözleri ağzından kaçırınca hepimiz çok üzüldük.
Zaman
4. Kitabı okur okumaz sınıfa gelip bizimle sohbet etti.

5. Gözünün yaşına bakmadan gider.

13