Page 18 - 7den_8e_fen_bilimleri_hazirlik

2. ÜNİTE
DNA ve Genetik Kod

MUTASYON

DNA eşlenirken bazı aksaklıklar görülebilir. Bir nükleotidin karşısına yanlış nükleotid yerleşmesi ya
da nükleotid yerleşmemesi gibi hatalar onarılabilir. Ancak DNA ipliğinin her iki zincirinde nükleotid
olmaması gibi hatalar onarılamaz.

G T A G C A C A T G C T A

G A T A G T G G T A C G A T
Yanlış Eşleme Tek İplikte İki İplikte
Eksiklik Eksiklik

ONARILIR ONARILIR ONARILMAZ

DNA veya kromozomların yapısında meydana gelen onarılamaz değişimlere mutasyon denir.
Mutasyon canlının genetik yapısında ve vücut fonksiyonlarında bozulmalara sebep olur.

Mutasyon örnekleri:
Renk pigmentlerinin olmaması (albinoluk), altıparmaklılık, Down sendromu, hemofili, orak hücre
anemisi insanlardaki mutasyon örnekleriyken çift başlı yavru doğması, keçi ve koyunlarda dört
boynuz olması, albino timsah gibi mutasyonlar hayvanlardaki mutasyona örnek verilebilir.

Çift başlı kaplumbağa Albino bireyler Farklı renk açan çiçek

Mutasyonların hepsi zararlı mıdır?
Mutasyonların meydana getirdiği bazı değişiklikler organizmaya yararlı olabilir(bitki tohumları-
nın fazla olması, bakterilerin antibiyotiğe karşı direnç kazanması gibi... Fakat pek çok mutas-
yon zararlıdır (kanser, eksik organlı doğma, gelişim bozuklukları, hemofili hastalığı gibi…). Bazı
mutasyonların ise organizmaya faydası veya zararı yoktur.

Mutasyonların hepsi kalıtsal mıdır?
Eşeyli üreyen canlıların eşey hücrelerinde(ya da eşey hücresi oluşturan hücrelerde ) meydana
gelen mutasyonlar kalıtsaldır. Vücut hücrelerinde meydana gelen mutasyonlar ise kalıtsal değil-
dir. Eşeysiz üreyen canlılarda meydana gelen tüm mutasyonlar kalıtsaldır.

Mutasyona sebep olan faktörler:
Sıcaklık artışı, radyasyon, kimyasal maddeler, ilaçlar gibi çevresel faktörlerdir.

57