Page 21 - 8_sf_mod_turkce_sb

TEST Cümlenin Ögeleri
1 Temel Ögeler

5. Cümle içinde yüklemin bildirdiği işi yapan ögeye özne denir. Yükleme sorulan “kim veya ne” sorularıyla bulunur.
Bu açıklamaya göre aşağıdakilerin hangisinde altı çizili bölüm cümlenin öznesidir?
A) Şair; 1925 yılında, İstanbul Fatih’te dünyaya geldi.

B) Dünya kurulalı beri savaşı zalimliği ile yoğuranlar hep oldu.
C) Çocuğunuza hayatı boyunca hatırlayacağı bir hatıra hediye edin.
D) Kimse bizim derdimize bizim kadar yanmadı.

6. Bazı cümlelerde yüklemin bildirdiği işi yapan öge açıkça belirtilmez. Bunu yükleme getirilen kişi eklerinden
anlarız. Örneğin “Kasanın anahtarını bana verdi.” cümlesinde “verme” fiilini gerçekleştiren 3. tekil şahıs yani “o”
dur.
Yukarıdaki açıklamaya göre hangi cümlede yüklemin bildirdiği işi yapan öge yükleme getirilen kişi
ekinden anlaşılmaktadır?
A) Sanatçı, topluma yön veren bir yapıda olmalıdır.

B) Şairleri susmuş bir millet, dilsiz bir adam gibidir.
C) Yaşlanınca Antalya’ya yerleşmek istiyoruz biz.
D) Sonbahar gelince her gün evin önündeki yaprakları birer birer toplardı.

7. İsim tamlamaları cümle içinde özne görevinde kullanılabilir. Örneğin “Kasabanın anahtarı, kasaba müzesinde
yer almaktadır.” cümlesinde özne görevindeki “kasabanın anahtarı” belirtili isim tamlamasıdır.

Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerden hangisinin öznesi belirtili isim tamlamasından oluşmakta-
dır?

A) Son haberler her zaman ondadır.
B) Kırmızı tuğlalar daha dayanıklıdır.
C) Kapının sürgüsü boyanmadığı için paslanmıştı.
D) Gecenin yarısında eve gelmişti.

8. Yüklemde belirtilen işi yapan ögeye özne denir. Bazı cümlelerde yüklemde belirtilen işi gerçekleştiren gerçek
bir özne bulunmaz. Belirtilen işten etkilenen öge özne görevine geçer. Bu tip öznelere sözde özne denir.
Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde sözde özne kullanılmıştır?
A) İki ay sonra yapılacak düğün için tüm hazırlıklar şimdiden tamamlandı.
B) Tahtaya kendinden emin adımlarla gelip bu zor soruyu cevapladı.
C) Dükkâna girip çıkan herkes onu tanıyordu.

D) Kitap satışlarından elde ettiği tüm geliri yardım kuruluşlarına bağışladı.

170