Page 23 - 8_sf_mod_turkce_sb

TEST Cümlenin Ögeleri
5 Vurgu ve Ara Söz

5. Ara sözler bir ögenin açıklayıcısı olabileceği gibi kendi başına yargısı olan, cümle niteliği taşıyan bir sözcük
grubu da olabilir.

Bu açıklamaya göre aşağıdaki ara sözlerin hangisi bir öğenin açıklayıcısı olarak kullanılmıştır?
A) Kedi ve köpek, birbiriyle pek anlaşamadığı söylenir, insanların en çok tercih ettiği hayvanlardır.
B) Mesleğe başladığım ilk gün, 17 Ekim 2005 Pazartesi günü, daha dün gibi aklımdadır.
C) Mantar, ben pek tercih etmem, pek çok kişinin tercih ettiği bir yiyecektir.

D) İnsanlar birbiriyle anlaşamadıkça, neden anlaşamazlar aklım almıyor, toplumda kargaşa artar.

6. Ara sözlerden bir bölümü cümle içinde özne, nesne, yer tamlayıcısı veya zarf tamlayıcısının açıklayıcısı duru-
mundadır.

Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde ara söz öznenin açıklayıcısı durumundadır?
A) Sabaha karşı, saat üç gibi, acile gitmek zorunda kaldım.
B) Kardeşim, hayatta en değer verdiğim insan, bu ay sonunda yurt dışına gidecek.

C) Çantamı, içine dünyayı sığdırdığım o enteresan nesneyi, otobüste unutmuşum.
D) İzmir’den, doğup büyüdüğüm deniz kokan şehirden, bir süreliğine ayrı kalacağım.

7. Cümlede herhangi bir ögenin açıklayıcısı durumunda olmayan ara sözler “cümle dışı unsur” olarak nitelendirilir.
Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde cümle dışı unsur yer almaktadır?

A) Babanın yaptığı salata, salatadan daha çok bir sanat eserine benziyor, çok lezzetli görünüyor.
B) Bir salyangoz, evini sırtında taşıyan sevimli hayvan, lezzetli yiyeceklere doğru ilerliyor.
C) Besin zinciri, canlıların hayatta kalmasının yolu, doğanın mükemmel döngüsüdür.
D) Birkaç yüz metre önümüzde ormandan bir fil alayı, on on beş filden oluşan bir sürü, çıktı.

8. “Pazartesi, haftanın ilk iş günü, benim için çok yoğun geçer." cümlesinde "haftanın ilk iş günü" ara sözü "pazar-
tesi" öznesinin açıklayıcısı olarak kullanılmıştır. Oysa cümle "Pazartesiyi, haftanın ilk iş gününü, çok severim."
şeklinde kurulsaydı "haftanın ilk iş gününü" ara sözü "pazartesiyi" nesnesinin açıklayıcısı olacaktı.
Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde ara söz diğerlerinden farklı bir ögenin açıklayıcısı olarak
kullanılmıştır?
A) 8/A sınıfı, benim de dersine girdiğim sınıf, sınava çok iyi bir şekilde hazırlanıyordu.
B) Didem, en sevdiğim arkadaşım, tam bir kitap kurdudur.

C) Pasaklı, benim sevimli köpeğim, kulübesine bir türlü girmiyordu.
D) Aldığı evi, şehrin merkezinde yer alan apartman dairesini, gönlüne göre dayayıp döşedi.

178