Page 22 - 8_sf_mod_turkce_sb

TEST Cümlenin Ögeleri
3 Yardımcı Ögeler

1.
Yüklem n b ld rd ğ ş ÖZNE
yapıyorsa

Kalem soğuktan uzun süre yazmadı.
Kalem
Babası söz verd ğ g b oğluna kalem aldı.

Yüklem n b ld rd ğ NESNE
şten etk len yorsa

Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde nesne yanlış gösterilmiştir?

A) Annesi ona her gün birbirinden lezzetli kurabiyeler hazırlardı.
B) Uzun zamandır araba kullanmak istiyordu.
C) Biraz sonra Efes Antik Şehri’nin kütüphanesini göreceğiz.
D) Mehmet amca; sırtında içi elma dolu, eski bir çuval taşıyordu.

2. Özne; yüklemin bildirdiği işi yapan, yüklemin bildirdiği durumu üzerine alan ögedir. Nesne ise cümlede özne-
nin yaptığı eylemden etkilenen ögedir. “Mustafa kitabını evde unutmuş.” cümlesinde unutma işini yapan “Mus-
tafa”dır ve cümlenin öznesidir. Mustafa’nın unutma işinden etkilenen ise “kitap”tır ve cümlenin nesnesidir.
Bu açıklamaya göre aşağıdakilerin hangisinde altı çizili öge cümlenin nesnesidir?
A) Dedemin çizgilerle yoğrulmuş yüzü yılların yorgunluğunu anlatıyordu.
B) Bu ulu dağlar çocukluğumu geçirdiğim kasabayı hatırlatıyordu.

C) Fırından yeni çıkan ekmeğin kokusu mahallemizin bütün çocuklarını kendine çekiyordu.
D) Mahallenin en sevilen kedisini üç beş yaramaz kovalıyordu.

3. Nesne, cümlede yüklemin bildirdiği işten etkilenen ögedir. Belirtili ve belirtisiz nesne olmak üzere ikiye ayrılır.
Belirtili nesne, belirtme hâl eklerinden(-ı/-i/-u/-ü) birini alır ve “neyi, kimi” sorularına cevap verir. Belirtisiz nesne
ise yalın hâldedir ve “ne” sorusuna cevap verir.
Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde belirtili nesne kullanılmıştır?

A) Yeni aldığım ayakkabı, birkaç kez giydikten sonra kenarlarından açılmaya başladı.
B) Kulakları çınlatan bu sessizliği sadece hassas yürekler işitebilir.
C) Şehrin ileri gelenleri ellerinde kocaman çiçek buketleri tutuyorlardı.
D) Su bulmak için evin bahçesine kocaman bir çukur kazmışlardı.

173